بررسی تأثیر سن، جنس، سابقه شغلی، تخصص و تعداد دندانهای پر شده با آمالگام بر غلظت جیوه ناخن در دندانپزشکان تهران

بررسی تأثیر سن، جنس، سابقه شغلی، تخصص و تعداد دندانهای پر شده با آمالگام بر غلظت جیوه ناخن در دندانپزشکان تهران دکتر عباس اسماعیلی ساری*- قاسم ذوالفقاری**- سیدمحمود قاسمپوری***- دکتر سیدشجاع الدین شائق****- دکتر معصومه حسنی طباطبایی***** *- دانشیار گروه آموزشی محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور دانشگاه تربیت مدرس. **- کارشناس ارشد گروه آموزشی مهندسی منابع طبیعی محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور دانشگاه تربیت مدرس. ***- مربی گروه آموزشی محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور دانشگاه تربیت مدرس. ****- استادیار گروه آموزشی پروتزهای دندانی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شاهد. *****- استادیار گروه آموزشی ترمیمی و مرکز تحقیقات دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. چکیده زمینه و هدف: دندانپزشکان افرادی هستند که به طور بالقوه در معرض جیوه معدنی قرار دارند. مواجهه آنها با جیوه از طریق جا به جایی آمالگام حاوی جیوه صورت می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر سن، جنس، سابقه شغلی، تخصص و تعداد دندانهای پر شده با آمالگام بر غلظت جیوه ناخن در دندانپزشکان تهران می باشد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی-تحلیلی که بین اردیبهشت 1384 و 1385 صورت پذیرفت، شامل صد دندانپزشک (به طور تصادفی) و 35 فرد به عنوان گروه شاهد از تهران بود. از هر دندانپزشک یک نمونه ناخن گرفته شد و اطلاعات مربوطه به صورت پرسشنامه جمع آوری گردید. جیوه توسط leco ama 254 advanced mercury analyzer (usa)بر طبق astm، استاندارد شماره d-6722 اندازه گیری شد. leco ama254یک طیف سنج جذب اتمی (aas) بی نظیر است که به طور ویژه برای تعیین جیوه کل جامدات معین و مایعات مشخص بدون آماده سازی اولیه طراحی شده است. در این مطالعه به منظور مقایسه گروههای مختلف متغیرهای مستقل از آزمون های آماری kruskal wallis و mann-whitney u استفاده شد. یافته ها: غلظتهای جیوه در ناخن دندانپزشکان ترمیمی بین 14/0 - 27/27 میلی گرم بر کیلوگرم، در گروه شاهد بین 0 - 7/1 میلی گرم بر کیلوگرم و در دندانپزشکان ارتودنسی بین 15/0 - 53/14 میلی گرم بر کیلوگرم قرار داشت. به عبارت دیگر اثر معنی داری در غلظت جیوه بین دندانپزشکان ترمیمی، گروه کنترل و دندانپزشکان ارتودنسی مشاهده شد (001/0p<). در این مطالعه همـچنین اثرات سن، جنـس، سابقه شغلی، تخصص و تعداد دندانهای آمالگامی روی مقادیر جیوه دندانپزشکان بررسی گردید. نتایج نشان داد که متغیر سن اثر معنی داری بر روی میزان جیوه ناخن داشت (01/0=p) اما متغیرهای جنس (93/0=p)، سابقه شـغلی (49/0=p)، تخصـص (07/0=p) و تعداد دنـدانهای آمالگامـی (58/0=p) اثر معنـی داری بر روی مـیزان جیوه نداشتند. نتیجه گیری: مقدار جیوه به طور معنی داری در ناخن دندانپزشکان بالاتر از گروه شاهد و وابسته به سن بود. مقادیر جیوه بالا در برخی دندانپزشکان، به نظر می رسد در نتیجه تماس بالقوه از طریق آماده سازی آمالگام، ریخت و پاش جیوه و بقایای آمالگام در کف اتاق محل کار باشد. کلید واژه ها: جیوه – آمالگام – ناخن - دندانپزشک